Thông thường, người mình ưa chuộng hàng ngoại, coi hàng sản xuất trong nước là đồ “lô-can”.
Hàng ngoại tức là hàng sản xuất từ nước ngoài vào VN bằng con đường nhập cảng chính thức có đi qua hàng rào quan thuế, đi đường tiểu ngạch hay lậu thuế bằng cách luồn lách qua biên giới, qua hàng xách tay…
Thường thấy là hàng tiêu dùng, hàng kim khí điện máy, thực phẩm đóng gói, vải vóc quần áo… chiếm lĩnh hầu hết thị trường VN. Hàng hóa Âu Mỹ, Úc, Thái, Hàn… góp mặt đầy đủ từ loại cao cấp đến “thấp cấp”, hợp túi tiền với từng người. Đồ chơi trẻ em, quần áo, thực phẩm… cao cấp nằm ở cửa hàng nhập khẩu sang trọng. Vừa túi tiền hơn là hàng Thái Lan, Đài Loan, Indonesia… Quả những xứ láng giềng này không những cung cấp hàng hóa giá thấp mà còn rất phong phú không thiếu thứ gì. Nhiều nhất từ Đông Nam Á do vị trí láng giềng gần gũi, không tốn nhiều thời gian, công sức vận chuyển như các nước Âu Mỹ để tới VN. Đó là hàng Mã Lai, Singapore, Hongkong…
Hàng Thái có mặt ở Tịnh Biên (An Giang), hàng Trung quốc độc chiếm chợ Tân Thanh (Lạng Sơn), hàng Thái, Lào, Trung quốc ở cửa khẩu Mộc Bài (Tây Ninh)… Điểm qua khắp các nơi bán sỉ, bán lẻ, bán online thấy ngay thống trị áp đảo là hàng Trung quốc.
Ngoại chính gốc cũng được Việt kiều gửi về qua xách tay, bưu kiện… nên hàng Âu Mỹ ê hề dù giá vẫn còn cao. Trong tủ hàng cũ kỹ ở một trạm dừng chân thuộc Cà Mau bày bán đủ cả sữa rửa mặt, nhụy hoa nghệ tây, các loại thuốc bổ, kem đánh răng, sữa Ensure… của Mỹ, Pháp, Canada…
Nhiều hiệp định được ký kết, trái cây xuất qua VN không bị đánh thuế nên nhiều loại giá trung bình đã được bán ở các chợ. Loại “xịn” bày ở các cửa hàng nhập khẩu sang trọng, mắc tiền.
Hàng Trung quốc có mặt trên khắp thế giới huống hồ VN. Vì thế hàng hóa nước này dễ dàng đổ bộ vào VN nườm nượp. Cũng bởi núi liền núi, sông liền sông nên đâu cần thủ tục xuất nhập khẩu làm chi mất công. Cứ đường bộ mà đi. Nhà nước kiểm soát không nổi nên các chợ biên giới được lập ra. Bên cạnh đó, đoàn cửu vạn hàng ngày kìn kìn thồ, vác hàng lậu theo mọi ngõ ngách lối mòn, cắt rừng, băng núi chuyên chở hàng lậu hàng trăm tấn mỗi ngày.
Đúng là hàng Trung quốc tức hàng Tàu không thiếu thứ gì. Từ điện thoại, xe cộ, quần áo, vải vóc, thuốc men, bánh kẹo… Cứ đi ra ngoài đường nhìn quanh chẳng có món hàng nào bày ra trước mắt mà không phải là dán nhãn “Made in China”.
Từ búp bê nhái Barbie đến “hàng hiệu” CK, Levis’, Esprit… bày khắp siêu thị, trong cửa hàng hay trên quầy, trên sạp, bò lê bò càng tấm nhựa trải trên mặt đất mại dzô. Một tấm bạt dã chiến trải dưới đất ở mọi ngôi chợ chồm hổm đều bán hàng ngoại Made in China: hàng kim khí điện máy: máy xay sinh tố, bàn ủi, quạt máy… đến hàng gia dụng: bộ ly tách, chén đũa, đèn pin… đến… hạ cám: dép, guốc, nước rửa chén… thảy thảy đều hàng TQ. .
Siêu thị Lotte, Emart… của chủ Hàn đương nhiên bày nhiều hàng của Hàn. Siêu thị MM Mega Market của Thái tập trung hàng Thái Lan. Ngày xưa phải đi du lich Thái, Hàn, Nhật để kiếm đồ chính hãng, nay vô siêu thị đầy ra thật tiện.
Hình thức hàng ngoại lại rất hấp dẫn: vừa nhẹ, vừa đẹp, vừa xinh, vừa gọn… Ngoài đường hầu như không còn thấy ai mặc quần áo vá. Quần áo vá chằng vá đụp “tượng trưng cho người nghèo” họa chăng chỉ còn trên sân khấu cải lương, tuồng Đời cô Lựu hay Tấm lòng của biển, Áo vũ cơ hàn… chẳng hạn. Bà hàng cá “lên” áo hai dây đính hột cườm, kim tuyến, ông vé số áo pull Cá sấu, cô bồi bàn quần xệ… nếu không phải quần áo cũ SIDA thì đều là hàng Trung quốc rẻ mạt. Bộ đầm xòe màu mè kết ren đính hột đi ăn tiệc giá vài trăm ngàn, áo gió trời lạnh nhún bèo xinh xắn chỉ gần trăm ngàn… cũng là hàng Tàu rẻ không thể tuởng tượng được, rẻ đến không thể rẻ hơn! Hàng Trung quốc nổi tiếng giá rẻ nhất thế giới. Với dân số một tỷ tư người, giá nhân công thấp và tính cần cù nhạy bén kinh doanh. Nhiều người Việt không sản xuất trong nước mà sang Trung quốc đặt hàng rồi về gắn mác VN. Số lượng ít mấy cũng làm, mẫu mã thay đổi mấy cũng chịu và giá nào cũng ừ…
Chủng loại hàng hóa phong phú, giá rẻ mạt, rẻ còn hơn cho nhưng đúng là “tiền nào của nấy”, chất lượng hàng Tàu luôn bị mang tiếng.
Đi du dịch mạn Bắc, ghé chợ biên giới, bà Bốn không có máu buôn bán nên cứ đứng tần ngần ngắm nghía cả buổi hết hàng này đến hàng khác rồi… thôi. Về tới Sài Gòn mới hú hồn vì tính mua mấy cái mền nghe nói hí hửng dùng được hai tuần thì mền bung chỉ, toạc vải, bông rơi lả tả vứt đi thật tiếc người ta bỏ bao nhiêu công để làm nên những món hàng dối gạt như vậy.
Đúng là Trung quốc vào VN chuyên sản xuất những loại hàng đẹp mã nhưng chất lượng không phải chỉ xấu mà còn nguy hại cho sức khỏe. Bao nhiêu “sự tích” về hàng Trung quốc, nào là đũa gỗ gây ung thư, dép cao su đi trong nhà khiến lở loét, đồ chơi trẻ có nồng độ chì rất cao, vải gây dị ứng da, cả giày cao cấp làm nhái giày Ý cũng có thể gây bệnh ung thư phổi… Dị ứng, viêm da là những ca thường gặp ở bệnh viện Da liễu và Nhi đồng từ hàng TQ.
“Trên cả tuyệt vời” là thức ăn “Made in China”: Lẩu Tàu chỉ một gói nhỏ gia vị nấu được cả nồi nước dùng, vừa ngọt như hầm nhừ mấy ký xương vừa hít hà thơm điếc mũi nên không phải chỉ hàng quán, từ vỉa hè cho chí tiệm ăn nhà hàng lớn đều mua về dùng, mua sỉ giá còn rẻ dữ dội hơn, mà cả các bà nội trợ cũng mua về nấu nướng; Sudan là chất nhuộm công nghiệp được chứng minh gây ung thư cho chuột và thỏ được dùng trong son môi, trong tương ớt, bột ớt, trong thức ăn gia cầm khiến trứng có màu đỏ thắm tuyệt đẹp; trái cây cam quýt lê táo “trường sinh” bày bàn thờ hương nến, thời tiết nắng oi nóng nực cả tháng trời vẫn đẹp mơn mởn, bổ ra ăn vẫn dòn ngon. Chừng hai tháng… trở lên mới hỏng bên trong nhưng bên ngoài đúng là “bất tử”, màu sắc không hề suy xuyển. Hoành thánh là món ăn quen thuộc cũng có thuốc trừ sâu trong đó, kem đánh răng chứa chất diethylene glycol (DEG) cao gấp 50 lần hàm lượng an toàn cho phép đã gây tử vong người …
Bà nội trợ xách giỏ ra chợ cẩn thận hỏi cà rốt củ nào trồng ở Đà Lạt, củ nào xuất xứ Trung quốc. Người bán trả lời dễ ợt nhìn là biết liền, củ cà rốt sạch sẽ, mập mạp, hồng hào đẹp như trong phim hoạt họa đích thị hàng TQ; còn củ nào quắt queo, đầy mắt, đầy rễ, đất đỏ dơ bám đầy mình là hàng Đà Lạt. Cho nên ai chọn củ cà rốt èo uột mới là người… sành ăn! Riêng trứng nhìn bằng mắt chịu thua, quả nào nhìn cũng giống nhau, chỉ có nước vào siêu thị ghi rõ nguồn gốc cho chắc ăn.
Thôi thì cứ “chưng” thì dùng hàng TQ. Một anh thương thằng con sáu tuổi dữ lắm bấm bụng mua một chiếc máy bay điều khiển tự động. Nhìn đẹp lắm, màu trắng bạc, từng chi tiết tỉ mỉ đẹp không chê vào đâu được. Chỉ có điều chiếc máy bay vừa cất cánh lên đúng nửa thước thì rớt phịch xuống, văng bánh xe nằm thẳng cẳng dưới đất. Sau đó máy bay chui thẳng vào nằm luôn trong hangar là chiếc tủ búp phê kê ngoài phòng khách.
Ngoài ra đồ chơi Trung quốc dán nhãn Singapore, xe gắn máy Tàu nhái hàng Nhật, nào là: Waver, Dreamer, Hongda… Mới nhác qua tưởng Wave, Dream, Honda… Người đi loại xe này nâng xe như nâng trứng, hứng như hứng hoa, chạy nhẹ nhàng, tránh dằn xóc, vì đã từng nhiều trường hợp sứt càng gãy gọng gây tai nạn, thương tật. Giá xe chỉ bằng một phần ba xe chính hãng, không đủ tiền mua xe chính hãng thì người ta đành đi chiếc xe nhái cho nó… đỡ ghiền vậy.
Trước kia, trẻ con bú sữa đặc có đường nếu con nhà nghèo hoặc Dielac trung bình hay Guigoz nếu nhà khá khá. Đời sống thị dân khá lên, lại có chính sách mỗi nhà chỉ có một đến hai con nên dân có tiền thi nhau đi mua sữa ngoại để chứng tỏ đẳng cấp. Sữa càng đắt càng tốt, trẻ càng thông minh. Sữa nhiều tiền tới đâu, trẻ thông minh tới đó. Sữa này có thêm chất DHA, ARA làm cho trẻ thông minh, học giỏi, chất Prebiotic giúp tăng cường hệ tiêu hóa, chất Palatinose làm cho bé học hỏi không ngừng, Omega 3, Omega 6 khiến năng động hơn…Ngồi đám bạn với nhau mà kể con mình uống sữa VN là coi chừng bị coi thường. Phải thông báo con mình uống loại sữa bao nhiêu tiền cho thiên hạ biết tay.
Sữa vẫn uống thường ngày tưởng xuất xứ từ các nuớc chuyên nuôi bò sữa như Úc, Hà lan, Đan Mạch… tới bây giờ mới té ngửa là sữa Úc nhập từ… Bắc Kinh. Vụ sữa Trung quốc tửng gây sạn thận mới tá hỏa vì bị phát hiện nhiễm melamine, một loại hóa chất vốn chỉ dùng trong sản xuất chất dẻo và phân bón. Sữa Trung quốc vào được lãnh thổ VN mới bắt đầu biến hóa. Thời buổi này bao bì là chuyện nhỏ nên ruột là sữa gì đâu ai biết, còn hộp thì muốn sao được vậy. Các kho chứa đầy bao sữa bột Trung Quốc chiết ra hộp thiếc dán nhãn. Đâu có nhãn mác nào Made in China đâu. Ăn thua gì ba cái Made in… Người tiêu dùng chuộng Made in… nào thì người bán dán nhãn Made in … đó không kể muốn date nào có date đó.
Hay là nên quay về thời “ông bà ta”, uống nước cháo, nước cơm chắt thay sữa, chơi bi đất sét, chơi diều giấy… Với lại sau thời gian om xòm thì từng xuất hiện sản phẩm không phải Made in Trung quốc nữa mà không ghi xuất xứ vì chiết từ bao lớn ra. Như vậy cứ yên tâm mà dùng!
Phong trào “Người VN dùng hàng VN” đưa ra nhằm ủng hộ hàng trong nước. Thế là đâm ra hàng TQ giả dạng hàng VN.
Gần 3 ngàn sản phẩm gồm chăn, màn, gối, nệm được một công ty báo là hàng xuất xứ từ TQ nhưng khi kiểm tra thì tất cả đều gắn “Made in VN”.
Một diễn viên truyền hình nổi tiếng làm chủ một chuỗi thời trang với 24 cửa hàng tại 18 tỉnh, thành lớn nhưng thực chất chỉ là mua hàng TQ rồi bóc tem, dán nhãn VN vào,
Còn thực phẩm, rau, quả thì ê hề hàng TQ núp bóng VN.
Ngay tại Đà Lạt, dâu tây, khoai tây, mứt… đa số là hàng TQ mang tên VN, vì hàng TQ bắt mắt hơn hàng nội. Dâu tây TQ dư lượng thuốc trừ sâu gấp 3 lần định mức, giữ được tươi như mới hái ngay cả hai chục ngày sau.
Chợ rau, quả đầu mối nhận nhiều hàng TQ nhất là trái cây, các loại khoai củ…
Bởi “mất uy tín” quá nên hàng TQ phải nhái các nhãn hiệu khác. Ngoài giả hàng VN còn giả hàng Âu Mỹ. Như quảng cáo máy hút bụi Tây Ban Nha nhưng thực chất sản xuất bên Tàu với hàng chữ “Made in China” ở góc kẹt của máy.
Hàng ngoại quốc tràn lan thị trường VN nên sản xuất VN chống đỡ không nổi.
SGCN
